Tag: Platon

Kategorie
Filozofia Tłumaczenie

Metoda dramatyzacji

Publikujemy tłumaczenie Metody dramatyzacji, ważnego tekstu Gillesa Deleuze’a. W ten projekt zaangażowaliśmy wiele osób, którym na wstępie składamy serdeczne podziękowania. Tekst przetłumaczył Marek Tokarzewski. Tłumaczenie przejrzała dr Barbara Brzezicka (UG), a dr Cezary Rudnicki (UWr) podzielił się z nami dalszymi uwagami i napisał długi piąty przypis. Grafikę ilustrującą tekst narysował Kamil Frąckiewicz. Cały proces koordynował Adam Jank. Ponadto, dziękujemy francuskiemu wydawcy, Les Éditions de Minuit, za pomoc przy ustaleniu statusu praw autorskich do tłumaczenia, a także polskiemu wydawcy, wydawnictwu Eperons-Ostrogi, za udostępnienie praw do tej publikacji.

Czytaj dalej „Metoda dramatyzacji”
Kategorie
Filozofia Opracowanie

Czym jest wiedza? Problem Gettiera

Wydaje się, że wielkie problemy filozoficzne inicjowane były w opasłych tomach wielkich dzieł filozoficznych. Do wielkich problemów z zakresu epistemologii zaliczają się takie zagadnienia, jak sądy syntetyczne a priori i filozofia transcendentalna, zapoczątkowane przez Krytykę czystego rozumu Immanuela Kanta. Wielki problem indukcji zapoczątkował David Hume w Traktacie o naturze ludzkiej. Natomiast wielki problem uposażenia poznawczego człowieka zapoczątkowały Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego Johna Locke’a. Wszystkie te dzieła są potężnymi tomiszczami, mającymi setki stron. Jeden z większych, jeżeli nie największy problem współczesnej epistemologii dotyczy tego, czym jest wiedza. Został zapoczątkowany przez niepozorny, bo zaledwie dwustronicowy artykuł Czy uprawomocnione prawdziwe przekonanie jest wiedzą? Edmunda Gettiera.

Czytaj dalej „Czym jest wiedza? Problem Gettiera”
Kategorie
Esej Filozofia

(Nie)istnienie faktów negatywnych – ujęcie Ludwiga Wittgensteina oraz Romana Ingardena

Zagadnienie faktów negatywnych jest kwestią filozoficzną przedstawianą w pytaniu „czy niebyt / negacja / nicość jest czymś samodzielnym i autonomicznym?”. Dla osoby niezwiązanej na co dzień z filozofią, może się to wydać pytaniem absurdalnym i mocno wyabstrahowanym, jednak kiedy przyjrzymy się temu z bliska, w świetle ontologii, sprawa nie jest taka oczywista. Zagadnienie to jest z natury skomplikowane, chodzi o złożoność problemu i tego, jak interpretujemy pojęcie istnienia / nieistnienia faktów negatywnych. Nie należy mylić tego problemu z rozważaniami na temat istnienia / nieistnienia niebytu / nicości. Mimo złożoności tematu postaram się w kolejnych krokach wprowadzić w tematykę tego problemu i zdefiniować poszczególne pojęcia, niezbędne do dalszych rozważań.  Kwestia ta była poruszana przez wielu filozofów, jedni z nich opowiadali się za istnieniem faktów negatywnych, inni przeciwnie. W niniejszym artykule przytoczę ujęcie Ludwiga Wittgensteina w opozycji do rozumienia Romana Ingardena. W tle dołączę także własną argumentację.

Czytaj dalej „(Nie)istnienie faktów negatywnych – ujęcie Ludwiga Wittgensteina oraz Romana Ingardena”
Kategorie
Esej Filozofia Polski listopad

Człowiek w epoce postpiśmiennej

Zarysujmy pewien kontekst: żyjemy w czasie szybkiego rozwoju technologii informatycznych. Komputery osobiste, Internet, później smartfony czy tablety – wszystko to stało się nieuniknioną częścią życia człowieka na Zachodzie w przeciągu ostatnich 40 lat, a obecnie są one dostępne niemal na całym świecie. Mowa też o sztucznej inteligencji, która w tym momencie jest wykorzystywana w naprawdę szerokim wachlarzu dziedzin: automatyzacja produkcji, badania naukowe, autonomiczny transport, indywidualizacja reklam, diagnostyka medyczna… Wszystkie te artefakty techniczne w sposób naprawdę wyraźny wpłynęły na wygląd naszego życia: aby zdać sobie z tego sprawę, wystarczy zapytać swoich rodziców o to, jak wyglądało ich dzieciństwo. Choć pojęcie luki pokoleniowej jest starsze niż 40 lat, to wydaje się prawdą, iż różnicowanie kolejnych pokoleń przyspiesza jako zjawisko – tak zwane pokolenie Z nie jest równie zwarte kulturowo, co pokolenie baby boomerów. Jest to naturalnie zasługa kapitalizmu kulturowego i wynikającej z niego istotnie zwiększonej produkcji kulturalnej.

Czytaj dalej „Człowiek w epoce postpiśmiennej”
Kategorie
Esej Filozofia Polski listopad

O nieistniejącej filozofii nieistniejącego państwa

Okres zaborów jest jednym z najbardziej absurdalnych w historii Polski. Z jednej strony jest to czas, w którym polskie państwo nie istnieje na mapie. Nie posiada ani organów władzy, ani armii, będąc całkowicie zależnym od woli wrogich mocarstw, które przejęły jego dawne tereny. Z drugiej jednak strony najwybitniejsze dzieła polskiej kultury powstały w tym właśnie smutnym okresie. Mówię tutaj zarówno o działalności wielkich polskich romantyków, jak Adam Mickiewicz czy Juliusz Słowacki, ale również pozytywistycznych pisarzy pokroju Henryka Sienkiewicza czy Bolesława Prusa.

Czytaj dalej „O nieistniejącej filozofii nieistniejącego państwa”
Kategorie
Filozofia Opracowanie Polski listopad

Roman Ingarden i fenomenologia – wprowadzenie

Mamy rok 2020, początek listopada, rozpoczynamy kolejną przygodę z filozofią polską na „Radykalnym słoniu”. Wydarzenia polityczne i społeczne rozgrywają się w szybkim tempie, może rozmowa o fenomenologii będzie okazją do chwili wytchnienia od rozpalonych emocji politycznych. Zachęcamy do podjęcia epoché, wstrzymania się od sądu, wzięcia w nawias przekonań i założeń. Przynajmniej na paręnaście minut.

Czytaj dalej „Roman Ingarden i fenomenologia – wprowadzenie”
Kategorie
Esej Filozofia

Interpretacja hermeneutyczna a problem nieaktualizowanych przed-sądów. Kiedy koło hermeneutyczne przestaje nim być?

Hermeneutyka jest teorią i metodologią interpretacji, która oferuje narzędzia potrzebne do poprawnej interpretacji tekstów i wytworów kultury. Choć sama[1] hermeneutyka pod tą właśnie nazwą pojawiła się dopiero w XVII wieku, to już w starożytnej Grecji, w dziełach Arystotelesa, w których analizuje on znaczenie słów, możemy doszukać się jej zalążków. Być może nawet jeszcze wcześniej, wraz z interpretacjami przepowiedni, snów, mitów, prac filozofów i poetów czy też praw i kontraktów[2].

Czytaj dalej „Interpretacja hermeneutyczna a problem nieaktualizowanych przed-sądów. Kiedy koło hermeneutyczne przestaje nim być?”
Kategorie
Esej Filozofia

Filozofia kultury Georga Simmla i dyskusja o panteizmie

Na start, jak to mawiają hakerzy i zwolennicy teorii o UFO, full disclosure. Przedrukowuję na „słoniu” esej, który przygotowałem na zajęcia z filozofii kultury. Naszym zadaniem było napisanie czegoś o książce Georga Simmla – zdecydowałem się na wybór eseju O panteizmie. Wydaje mi się, że ideowo jesteśmy zbliżeni – Simmel przychyla się do panteizmu, ja także skłaniam się do tego rozwiązania – owego faktu celowo nie zaznaczyłem w oryginalnym tekście, ale dopowiadam go teraz. Miłej przygody.

Czytaj dalej „Filozofia kultury Georga Simmla i dyskusja o panteizmie”
Kategorie
Aforyzm Filozofia

Czas pozbawiony punktu odniesienia

Prezentujemy trzeci – i na razie ostatni – wybór aforyzmów Miłosza Wieczora. Zakończenie jakby bardziej ponure, z akcentem na absurdalność ludzkiego życia. Może czuć już w powietrzu zapach zapadającego zmierzchu?

Poza tym, jak zwykle, zachęcamy też do zapoznania się z dwoma poprzednimi wyborami, a to kolejno: Kondycja zachodniego człowieka oraz Nawet w nieobecności wolnej woli.

Czytaj dalej „Czas pozbawiony punktu odniesienia”
Kategorie
Filozofia Opracowanie

Tales z Miletu – pierwszy filozof

Śledzenie losów historii filozofii nasuwa wiele pytań. Jedno z tych najbardziej podstawowych brzmi – kto był pierwszym filozofem? Kto wprawił w ruch to wielkie koło myśli europejskiej, które po dziś dzień kręci się, zajmując umysły naszego kontynentu? Sokrates? Ależ skąd! Była filozofia przed Ateńczykiem. Zaś za pierwszego jej przedstawiciela uchodzi Tales z Miletu – kupiec, matematyk, astronom, podróżnik i polityk.

Czytaj dalej „Tales z Miletu – pierwszy filozof”