W tym artykule wyjaśniam kluczowe dla filozofii Hegla, a zarazem stosunkowo mało znane, pojęcie ‘Nieskończoności afirmatywnej (prawdziwej)’ w kontekście omówienia znaczenia idealizmu dla Hegla oraz obecnej popularności (geo)politycznego ‘realizmu’ w Polsce.
Zachęcamy do przeczytania eseju Społeczny bunt a koncepcja mitu Georges’a Sorela autorstwa Cypriana Kraszewskiego.
Trudno uznać Józefa Piłsudskiego za filozofa lub ściśle powiązać go z jakimś nurtem filozoficznym. Należałoby raczej pisać o luźnych związkach postawy Piłsudskiego z wybranymi typami myślenia. Pewne prądy filozoficzne Piłsudski próbował sobie przyswoić, a z pewnymi łączyła go nie w pełni uświadomiona bliskość. Bohdan Urbankowski podjął się próby rekonstrukcji jego filozoficznej postawy, od czasów, gdy ten posługiwał się pseudonimami „Ziuk” czy „Towarzysz Wiktor”, aż do zamachu majowego. W książce Filozofia czynu. Światopogląd Józefa Piłsudskiego, Urbankowski podjął się mrówczej pracy, dokonując bardzo szczegółowej analizy twórczości Piłsudskiego. W ostateczności napisał achronologiczną para-biografię, ciekawą raczej dla wąskiego grona zainteresowanych. Próba ta jednak zasługuje na uznanie. Opierając się na tej pozycji, nakreślę w skrócie najważniejsze elementy światopoglądu twórcy Legionów Polskich.
Już sam tytuł opowiadającej o Stanisławie Brzozowskim książki Czesława Miłosza, Człowiek wśród skorpionów, dość dobrze pokazuje kierunek, w którym myśl swoją będzie prowadził poeta. Skupi się on bowiem nie na szczegółach filozoficznych samej myśli Brzozowskiego, ale raczej na dramatycznej i inspirującej sytuacji, w jakiej znalazł się ten oryginalny i warty uwagi myśliciel, oraz w jakiej wciąż znajduje się jego dzieło, dające wyraz licznym przebłyskom geniuszu.
Pomysł na ten tekst mam przynajmniej od paru miesięcy, a zbliżająca się szybkimi krokami premiera gry Cyberpunk 2077 sprawia, że wydaje mi się to dobry temat do poruszenia akurat teraz, w tym momencie w dziejach polskiej kultury. Może, jak to czasem mawiają ekonomiści, przypływ uniesie wszystkie łodzie, a ten tekst popłynie na fali popularności gry wideo. Dzisiaj zatem zajmiemy się estetyką podgatunku science ficition, jakim jest cyberpunk, postmodernizmem oraz teorią późnego kapitalizmu.
Hermeneutyka jest teorią i metodologią interpretacji, która oferuje narzędzia potrzebne do poprawnej interpretacji tekstów i wytworów kultury. Choć sama[1] hermeneutyka pod tą właśnie nazwą pojawiła się dopiero w XVII wieku, to już w starożytnej Grecji, w dziełach Arystotelesa, w których analizuje on znaczenie słów, możemy doszukać się jej zalążków. Być może nawet jeszcze wcześniej, wraz z interpretacjami przepowiedni, snów, mitów, prac filozofów i poetów czy też praw i kontraktów[2].
Tytuł tekstu nawiązuje do sympatycznej serii książek, które parę lat temu trafiły na polski rynek wydawniczy. Dostaliśmy nawet do recenzji kopię Herosów i filozofii. Książki, która ocali ten świat. Widziałem też pozycje o Batmanie, Harrym Potterze oraz o popularnych serialach – Grze o tron i House of Cards. Wspominam o tym, bo pomysł na tekst o podróży do Peru w jakimś sensie nawiązuje do tych publikacji. Typowa pozycja z tej serii bierze na warsztat dane dzieło kultury, zapraszając do jego omówienia różnych myślicieli, filozofów, socjologów. Powstaje eklektyczny przegląd ujęć, dajmy na to, o Batmanie w świetle współczesnych dylematów etycznych, egzystencjalizmu czy taoizmu. My przyjrzymy się Peru w ujęciu kulturowym i historycznym, skupiając uwagę na czterech zagadnieniach: globalizacji, historycznych systemach politycznych, synkretycznej religijności oraz doświadczeniu alternatywnych stanów świadomości.
Henri de Saint-Simon (1760-1825) należy do najważniejszych i najbardziej wpływowych teoretyków socjalizmu. Można go nazwać właściwym twórcą tej doktryny. To w jego środowisku narodził się termin „socjalizm”. Myśl ta odcisnęła piętno nie tylko na filozofii marksistowskiej, ale również na idei pozytywistycznej – był „nauczycielem” założyciela szkoły pozytywistycznej, Auguste’a Comte’a.
Dzisiaj przyjrzymy się paru zagadnieniom. Tytuł tekstu nawiązuje oczywiście do nowej książki Žižka – Pandemia! Covid-19 trzęsie światem – bo to właśnie ona będzie naszym punktem wyjścia. Cel tej intelektualnej wyprawy? Próba odpowiedzi na pytanie, czym jest – lub czym może być – nowy komunizm.
Ernst Jünger (1895-1998) to, obok Oswalda Spenglera i Carla Schmitta, jeden z najważniejszych przedstawicieli rewolucji konserwatywnej. Można powiedzieć, że stanowi „lewe” skrzydło tego nurtu, na co wskazuje nawet tytuł jego najważniejszego dzieła filozoficznego, które będę omawiał – Robotnik. Na kształt dzieła wywarła wpływ atmosfera panująca w Republice Weimarskiej po I wojnie światowej. W klimacie niespełnionych ambicji imperialnych i poczucia krzywdy ze strony Ligi Narodów rosły w Niemczech wpływy kombatantów[1]. Sam Jünger był żołnierzem niemieckim w okresie I wojnie światowej.