W tym artykule wyjaśniam kluczowe dla filozofii Hegla, a zarazem stosunkowo mało znane, pojęcie ‘Nieskończoności afirmatywnej (prawdziwej)’ w kontekście omówienia znaczenia idealizmu dla Hegla oraz obecnej popularności (geo)politycznego ‘realizmu’ w Polsce.
W tym tekście postaram się zrekonstruować spór de auxiliis (spór o skuteczność łaski) między molinizmem a tomizmem, który rozegrał się w XVI wieku. Najpierw zarysuję oryginalne stanowisko Luisa de Moliny, następnie przedstawię zarzuty, jakie w duchu tomizmu postawił w tym sporze Domingo Báñez. Punktem wyjścia dla tego przedsięwzięcia jest artykuł Andrzeja P. Stefańczyka, Boże przyczynowanie a wolna wola: zarys kontrowersji między tomizmem a molinizmem w XVI wieku.
Spotkałem się z opinią, że filozofia nie może mieć metodologii, gdyż nie jest nauką. O ile z przesłanką się zgadzam, ponieważ filozofia nie jest nauką, to z wnioskiem nie mogę się zgodzić w żadnym wypadku. Z faktu, że coś nie jest nauką, nie wynika, że nie może mieć metodologii. Zasadniczo każda dziedzina myślenia, niezależnie od tego, czy jest nauką, czy nie, powinna mieć swoją metodologię, gdyż – jak się zdaje – to właśnie metodologia oddziela tę dziedzinę myślenia od myślenia potocznego. I jak się wydaje, tylko myślenie potoczne nie ma swojej specyficznej metodologii.
Historia Radykalnego słonia sięga głębiej w przeszłość niż może to się wydawać typowemu obserwatorowi. Pierwsza odsłona tej inicjatywy nazywała się Filozofia.TV – wbrew rozsądnej interpretacji końcówki domeny publikowaliśmy głównie teksty, nie filmy. Dawno temu złożyłem publiczną deklarację, że te teksty wrócą do sieci, na łamach, które właśnie wypełniam treścią. Tym razem czas na artykuł o Arthurze Schopenhauerze, który odświeżamy dokładnie 21 września 2020 roku, a więc w 160. rocznicę śmierci myśliciela.
W niniejszej pracy przyjrzę się trzem najbardziej rozpoznawalnym przedstawicielom hermeneutyki XX i XXI wieku: Hansowi-Georgowi Gadamerowi, Paulowi Ricoeurowi i Richardowi Rorty’emu. Każdy z nich na swój sposób doszedł do hermeneutyki i inaczej ją rozumiał. W kontekście hermeneutyki zawsze pojawia się kwestia interpretacji. Stosunek wyżej wymiennych myślicieli do problemu interpretacji i ich rozumienie interpretacji – to będą główne zagadnienia tego tekstu.
Na start, jak to mawiają hakerzy i zwolennicy teorii o UFO, full disclosure. Przedrukowuję na „słoniu” esej, który przygotowałem na zajęcia z filozofii kultury. Naszym zadaniem było napisanie czegoś o książce Georga Simmla – zdecydowałem się na wybór eseju O panteizmie. Wydaje mi się, że ideowo jesteśmy zbliżeni – Simmel przychyla się do panteizmu, ja także skłaniam się do tego rozwiązania – owego faktu celowo nie zaznaczyłem w oryginalnym tekście, ale dopowiadam go teraz. Miłej przygody.
Śledzenie losów historii filozofii nasuwa wiele pytań. Jedno z tych najbardziej podstawowych brzmi – kto był pierwszym filozofem? Kto wprawił w ruch to wielkie koło myśli europejskiej, które po dziś dzień kręci się, zajmując umysły naszego kontynentu? Sokrates? Ależ skąd! Była filozofia przed Ateńczykiem. Zaś za pierwszego jej przedstawiciela uchodzi Tales z Miletu – kupiec, matematyk, astronom, podróżnik i polityk.
Lato to dobry czas, aby intelektualnie zdryfować w dziwne rejony. Zresztą, słowo „dziwne” będzie jednym z motywów przewodnich tych poszukiwań. W ramach szybkiego – przyspieszonego! – przewodnika przedstawię pięć nowych prądów myślowych, które dopiero walczą o swoje miejsce na filozoficznej agorze. Przyjrzę się akceleracjonizmowi, Mrocznemu Oświeceniu, nowemu materializmowi, psychodelicznej fenomenologii i transhumanizmowi w wersji chrześcijańskiej. Odpalcie magiczne epoche, zaczynamy!
W tym artykule zajmiemy się omówieniem myśli ważnego XX-wiecznego filozofa – Hansa-Georga Gadamera, twórcy hermeneutyki ontologicznej. Najpierw przedstawimy jego biografię, następnie poszukamy odpowiedzi na pytanie, czym w ogóle jest hermeneutyka, by dalej przyjrzeć się temu, jak Gadamer czyta Platona i jakie zadanie filozoficzne postawił w swoim głównym dziele, czyli w Prawdzie i metodzie.